BRONISŁAWA RYCHTER-JANOWSKA - NOTA BIOGRAFICZNA

Bronisława Rychter-Janowska urodziła się w 1868 roku, zmarła w 1953 roku. Kształciła się na pensji sióstr klarysek w Starym Sączu a następnie kontynuowała edukację w Krakowie, gdzie otrzymała dyplom nauczycielki. Podczas drugiego, „krakowskiego” etapu edukacji Bronisława Janowska uczęszczała równolegle na kurs rysunku i perspektywy malarskiej prowadzony przy Muzeum Adriana Baranowskiego.

Dalsze możliwości rozwoju artystycznego otworzył przed nią brat, Stanisław Janowski, malarz i ilustrator. Był nie tylko nauczycielem ale także mecenasem swojej siostry. Dzięki jego pomocy finansowej początkująca artystka mogła porzucić posadę nauczycielki i poświęcić się doskonaleniu umiejętności malarskich. W 1896 roku przyjechała do Monachium, gdzie kształciła się w pracowni Ludwika Bollera. W tym samym roku po raz pierwszy zaprezentowała swoje prace na wystawie w krakowskiej siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Były to pejzaże: „Krajobraz letni” i „Wierzby”.

[fot. źródło NAC]

Od 1899 roku, dzięki stypendium artystycznemu ufundowanemu przez Polskie Muzeum w Rapperswilu, kontynuowała edukację w monachijskich pracowniach Antona Ažbégo i Simona Hollósyego. Tam poznała polskiego malarza Tadeusza Rychtera, z którym wzięła ślub w 1900 roku (małżeństwo rozpadło się w 1919 roku). Para wspólnie odwiedziła Szwajcarię, Włochy, Hiszpanię i Francję. Dla Bronisławy Rychter-Janowskiej podróże te wiązały się także z doskonaleniem warsztatu malarskiego: od 1904 roku studiowała na Akademii Florenckiej oraz w Rzymie.

Około 1903 roku Bronisława Rychter-Janowska związała się ze środowiskiem artystycznym skupionym wokół Stanisława Wyspiańskiego. Zaprojektowała kostiumy do jego dramatu „Bolesław Śmiały”. Wykonywała także lalki dla kabaretu „Zielony Balonik”. W 1906 roku artystka osiadła w Starym Sączu i otworzyła tam prywatną szkołę malarstwa. Zajęcia z rysowania aktu spotkały się jednak ze sprzeciwem kapelana oraz Rady Miasta, czego skutkiem było zamknięcie placówki. Przed pierwszą wojną światową malarska odbyła jeszcze jedną podróż na Południe Europy i do Azji Mniejszej. Wyprawa zaowocowała licznymi obrazami – pejzażami i widokami architektury – z egzotycznych miejsc. W 1914 roku powróciła do kraju i zajęła się działalnością patriotyczną: związała się z Naczelnym Komitetem Narodowym oraz Czerwonym Krzyżem. W tym okresie nadal pozostawała czynna jako artystka. Malowała przede wszystkim portrety osób ze swojego otoczenia, pracowników organizacji patriotycznych i charytatywnych, osób publicznych.

W 1917 roku Bronisława Rychter-Janowska osiadła w Krakowie. Wiele malowała i wystawiała. W 1939 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Okres II wojny światowej był dla niej niezwykle trudny. Artystka zmagała się wtedy z problemami finansowymi. Zmarła na początku lat 50. w zapomnieniu

W twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej dominują pejzaże oraz portrety namalowane w technice olejnej na tekturze. Charakterystyczne są dla niej małe formaty prac. Tematami, które najczęściej podejmowała to architektura polskich dworków oraz ich wnętrza. Artystka w swoich pracach kładła nacisk na zrównoważoną kompozycję oraz szczegółowość przedstawień. Wiele z jej dzieł było reprodukowanych w formie kart pocztowych. Mało znaną dziedziną twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej jest tkanina artystyczna. Artystka zainteresowała się nią jeszcze w trakcie studiów artystycznych. Początkowo przenosiła na tkaniny pejzaże swojego męża. Z czasem zaczęła wykonywać także własne kompozycje pejzażowe lub inspirowane sztuką ludową. Jej prace były prezentowane na licznych wystawach w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1901) i Lwowie (od 1906) oraz w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych.

NIEDOSTĘPNE PRACE ARTYSTKI