HENRYK STAŻEWSKI - NOTA BIOGRAFICZNA

Henryk Stażewski urodził się w 1894 roku, zmarł 10 czerwca 1988 roku. Był jednym z pionierów sztuki awangardowej w Polsce. Działał w wielu wpływowych kręgach artystycznych, które sprzeciwiały się akademickiemu malarstwu zamkniętemu w ramach propagowanych na artystycznych uczelniach schematów. Studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych u Stanisława Lentza, malarza i ilustratora tworzącego realistyczne obrazy przedstawiające sceny rodzajowe i historyczne. Henryk Stażewski jednak nie podzielał poglądów artystycznych swojego mistrza.

W 1917 roku, jeszcze w trakcie studiów artystycznych, związał się z awangardowym ugrupowaniem „Ekspresjoniści Polscy” (później „Formiści”) czerpiących inspiracje ze sztuki ludowej, kubizmu oraz ekspresjonizmu. Jego członkami byli także Tytus Czyżewski, Andrzej Pronaszko, Szymon Rutkowski, Konrad Winkler, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Romuald Kamil Witkowski i Leon Chwistek. Członkowie brali udział w zbiorowych Wystawach Formistów Polskich i wydawali własne pismo „Formiści”.

W kolejnych latach Henryk Stażewski stał się inicjatorem kilku innych grup artystycznych: „Blok”, „Praesens” i „a.r.”. Dołączył także do międzynarodowych kręgów zrzeszonych pod nazwami „Cercle et Carré” i „Abstraction-Création”. W 1927 roku w Warszawskim Hotelu Polonia zorganizował pierwszą zagraniczną wystawę malarstwa Malewicza.

Henryk Stażewski tworzył geometryczną abstrakcję, która bliska była konstruktywizmowi. Jego dorobek obejmuje obrazy na płótnie oraz asamblaże łączące w sobie wiele materiałów: metale, tworzywa naturalne i sztuczne. Ważnym elementem każdej pracy była mocna gra światła i cienia uzyskiwana świadomie przez artystę poprzez specyficzny sposób przytwierdzania do płaszczyzny elementów kompozycji.

ARTYSTA O TWÓRCZOŚCI

„(...) Kształt nieokreślony o sejsmograficznym charakterze wywołuje różne reakcje uczuciowe u różnych ludzi. Kształt geometryczny koło, kwadrat, trójkąt działa jednakowo na wszystkich. Te same reakcje subiektywne wywołuje niezdecydowany kolor, który powstał ze zmieszania różnych kolorów, natomiast barwy zasadnicze – czerwona, niebieska, żółta są najbardziej obiektywne. Przez wprowadzenie prostej elementarnej formy sztuka staje się zdyscyplinowaną, koordynującą poszczególne wysiłki. Indywidualizm, opierający się na absolutnej wolności i swobodzie, nigdzie nie prowadził i nikogo nie uczył, kontemplując własną realność i żonglując subiektywną wrażeniowością. W tej sztuce artysta nic nie „mówił”, wyrażał tylko siebie za pomocą kolorów i linii ekspresyjnej. Sztuka poszukująca zasad konstrukcji dzięki swoim rygorom i opanowaniu umożliwia zbiorową współpracę i wytwarza wspólny nurt w systematycznym rozwijaniu problemów. Jej charakter poznawczy i odkrywczy wyraża się w ujmowaniu zjawisk wzrokowych w system formy, w poszukiwaniu prawa harmonii, które rządzi mechanizmem oka. Sztuka ta stwarza obiektywne środki porozumiewawcze z odbiorcą, kształtuje jego oko i umysł, uwrażliwia je na proporcje proste, narzuca „jedność widzenia” ujętego w ramy systemu.”

-Henryk Stażewski, 1948, „Kuźnica”, nr 7

[Tekst Z katalogu wystawy "Henryk Stażewski. Spectra Art Space Masters", Galeria Sztuki Współczesnej Anny i Jerzego Staraków, Warszawa 23 kwietnia- 31 lipca 2016]

NIEDOSTĘPNE OBRAZY ARTYSTY