ZIN Wiktor

Prezentowany pejzaż przedstawia jeden z najbardziej malowniczych zakątków Ojcowskiego Parku Narodowego – Bramę Krakowską. Formacja skalna, zbudowana z bloków wapieni jurajskich, niegdyś stanowiła fragment szlaku handlowego prowadzącego z Krakowa na Śląsk. Od momentu, w którym Ojców zaczął rozwijać się jako uzdrowisko i miejsce wypoczynkowe, teren ten przyciąga coraz liczniejsze rzesze turystów, zwłaszcza mieszkańców Krakowa.

Wiktor Zin, zafascynowany pięknem Polski, sięgnął po malarską technikę akwareli, która pozwoliła mu niezwykle nastrojowo uwiecznić bogactwo jesiennego pejzażu. Tworząc omawianą kompozycję artysta skupił się wyróżnieniu monumentalnych, jasnych skał, które wyłaniają się zza bujnej, przekwitającej roślinności. Artysta umiejętnie zróżnicował światła i cienie, dodając całej scenie głębi, a zastosowana przez niego rozbudowana paleta barw - od chłodnych zieleni po złociste żółcie, ciepłe pomarańcze i głębokie czerwienie – pozwoliła na oddanie piękna jesiennego popołudnia.

Wiktor Zin za pomocą oszczędnych, charakterystycznych środków formalnych ukazał w przekonujący i wiarygodny sposób wiejski krajobraz. Praca dzięki wykorzystaniu kolorowego papieru, swojej wrażeniowej formie, przemyślanej budowie i harmonii kolorystycznej w trafny i nietuzinkowy sposób oddaje aurę zimowego nokturnu.

Obraz przedstawia w rozpoznawalny sposób drewniany kościół św. Jakuba Apostoła i św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Raciechowicach, który został wzniesiony w XVIII wieku i był w późniejszym czasie przebudowywany. Porównując bryłę i szczegół architektoniczny świątyni w Raciechowicach z obrazem Wiktora Zina można szybko odnaleźć kilka różnic, takich jak wygląd zewnętrznej kaplicy przy prezbiterium kościoła, wygląd drzwi (u Wiktora Zina portalu) prowadzącego do zakrystii czy formy podcieni przy nawie budynku. Artysta umieścił świątynię też nie w centrum zabudowanej wsi, a w wyimaginowanym pejzażu - na pustym wniesieniu, z majestatycznym widokiem ukazanych w perspektywie powietrznej gór. W efekcie powstał interesujący obraz oparty na autentycznej zabytkowej budowli, ale noszący wyraźny rys autorski, gdyż został on uzupełniony wyobraźnią i wiedzą malarza-architekta.

Prezentowana akwarela ukazuje wizję architektoniczną Wiktora Zina dotyczącą drewnianej budowli sakralnej z terenów Małopolski - wzniesionego w XVIII wieku kościoła Św. Trójcy w Iwanowicach, którego historia sięga późnego średniowiecza. Świątynia, pierwotnie katolicka, w XVI wieku została przejęta przez braci polskich, a w XVII wieku ponownie konsekrowana jako kościół katolicki. W XIX i XX wieku podlegała kolejnym przekształceniom, zarówno w bryle, jak i wystroju wnętrza. Obecna forma budowli wyróżnia się masywną fasadą z dwiema wieżami zwieńczonymi kopulastymi hełmami, wysuniętą nieco kruchtą ze spadzistym dachem oraz charakterystycznym szczytem ozdobionym drewnianym krucyfiksem. Wszystkie te elementy zostały ujęte w dziele Wiktora Zina, choć artysta zdecydował się na wprowadzenie kilku znaczących zmian.

Dotyczyły one między innymi kompozycji wież, które Wiktor Zin podzielił na cztery kondygnacje. Zwieńczenia ukazane zostały w formie zbliżonej do barokowych, baniastych hełmów, krytych zwykle gontem zamiast blachy. Profesor wzbogacił także strukturę wież o dodatkowe otwory okienne umieszczone w ich środkowej partii. Otwór wejściowy, zakończony łukiem odcinkowym, został wyposażony w dekoracyjne drzwi z przeszklonym wypełnieniem w górnej części. Dach kruchty artysta przedstawił w uproszczonej formie - bez dekoracyjnej rozety, która zdobi ówczesną iwanowicką świątynię. Widok na fasadę kościoła został dopełniony fantazyjnym, swobodnie malowanym pejzażem, który daje wrażenie harmonii między architekturą, a otaczającym ją naturalnym otoczeniem.

Prezentowana akwarela Wiktora Zina, opisana w lewym dolnym rogu "Kraków. Panorama Racławicka”, powstała w 1974 roku i przedstawia prawdopodobnie autorską koncepcję rotundy, która mogłaby zostać wzniesiona właśnie w Krakowie. Projekt stanowi symbol nowoczesności, postępu i zgodnie z pierwotnymi planami na rotundę – budowli efektownej, a dodatkowo wniesionej szybko, głównie z elementów prefabrykowanych. Największą uwagę zwracają kanciaste betonowe struktury wnoszące się w kierunku nieba. Ich strzelistość i nieregularność dynamizuje kompozycję i stanowi przeciwieństwo utrwalonego przez Wiktora Zina płaskiego pejzażu, złożonego z ukwieconych trawników, niskich krzaków i majaczących w oddali drzew. Całość oddana została w chłodnych odcieniach szarości, zieleni i granatu. Autor zarysował tu wyraźny kontrast pomiędzy delikatnością natury, a masywnością betonowej infrastruktury, na która składają się zarówno droga prowadząca w kierunku rotundy, jak i sam budynek przeznaczony na eksponowanie Panoramy Racławickiej.

Uwagę miłośników malarstwa Wiktora Zina powinna zwrócić prezentowana praca, wykonana czarnym tuszem na papierze. Ukazuje ona niezwykle dynamiczną scenę przeprawy przez rzekę. Namalowana została w roku 1944, a więc we wczesnym okresie twórczości artysty, kiedy był on jeszcze studentem Wydziałów Politechnicznych w krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. Kompozycje z tego czasu należą do rzadkości na rynku sztuki, co czyni prezentowaną pracę wyjątkowo interesującą zarówno z perspektywy historycznej, jak i kolekcjonerskiej.
Wykonany przez Wiktora Zina szkic z czasów studenckich ukazuje już niezwykle rozbudowaną wyobraźnię przyszłego profesora. Z rozmachem namalował on pełną ruchu i ekspresji, wieloplanową scenę, w której przewijają się liczne postacie: piesi, jeźdźcy, zaprzęgi konne ciągnące wozy - wspólnie zmagające się z naturą i żywiołem. Kompozycja oddaje ruch i dramaturgię wydarzenia, jednocześnie wpisuje się w tradycję polskiego malarstwa XIX i XX wieku, kiedy to temat ten w ujęciu zarówno historycznym, jak i rodzajowym, podejmowali artyści tacy jak Józef Brandt, Alfred Wierusz-Kowalski czy Wojciech Kossak. Tematyka i sposób przedstawienia sceny świadczy o głębokim zainteresowaniu Wiktora Zina sztuką polską, które obejmowało nie tylko dawną architekturę, ale również dzieje malarstwa.

PRACA NIEDOSTĘPNA

Oferowana praca prezentuje motyw wyjątkowy na tle twórczości krakowskiego rysownika. Można przypuszczać, że powstała ona pod wpływem fascynacji Wiktora Zina holenderską martwą naturą, która charakteryzuje się trafnym oddaniem tekstury malowanych przedmiotów. Na każdym z trzech wyodrębnionych przez artystę planów odnaleźć można elementy typowe dla tego typu kompozycji. Jest to kolejno sprawnie uchwycony, wypełniony różami, szklany wazon, odbijający światło wpadające do wnętrza pokoju z niewidocznego dla obserwatora okna, usytuowanego po lewej stronie. Uwagę widza powinien zwrócić także politurowany blat, którego lśniąca powierzchnia oddaje kolor i zarys wspominanego naczynia oraz jednego z płatków kwiatu, który swobodnie opadł na stół, dociążając w ten sposób lewą stronę kompozycji. Elementem dynamizującym statyczny układ elementów jest z kolei granatowa kotara, która dopełnia prawą stronę pracy. Jej lekkie uchylenie ukazuje skrawek pomieszczenia, którego ścianę przyozdobiono oprawionym w złotą ramę pejzażem z holenderskim wiatrakiem przedstawionym na tle zachodzącego słońca.