HULKA Józef

JÓZEF HULKA - NOTA BIOGRAFICZNA

Józef Hulka urodził się w 1926 roku w Łękawicy. Jest jednym z najbardziej cenionych polskich artystów ludowych, przede wszystkim rzeźbiarzem, ale zajmuje się również malarstwem.
Ukończył szkołę podstawową, a jako nastolatek pracował w rodzinnym gospodarstwie. Już od dziecka interesował się rzeźbiarstwem, pod nieobecność ojca zakradał się do jego warsztatu, by strugać figurki w drewnie. Chętnie również rysował i malował świętych, których oleodrukowe wizerunki wisiały na ścianach jego rodzinnego domostwa.
W 1940 roku rodzina Józefa Hulki została wysiedlona i deportowana przez Niemców i przewieziona do Sądecczyzny, do wsi Podsadowa. W 1945 roku, po zakończeniu działań wojennych, artysta wraz z najbliższymi mógł wrócić do rodzinnej Łękawicy, gdzie mieszka do dzisiaj.
W 1948 roku Józef Hulka wziął ślub z Anną z domu Łopatków, wierną towarzyszką życia artysty, również trudniącą się sztuką ludową, a konkretnie malarstwem na szkle. Artysta nie utrzymywał się jednak ze swojej twórczości, pracował w zakładzie, by utrzymać rodzinę, rzeźbił i malował wieczorami. Od pewnego momentu wraz z żoną współpracował z Cepelią, wykonując przeznaczone na handel figurki i obrazy.
W 1991 roku Józef i Anna Hulkowie stworzyli pierwszą na Żywiecczyźnie izbę twórczą, stanowiącą rodzaj galerii i miejsca spotkań artystów z publicznością. Józef Hulka również bardzo chętnie dzielił się z widzami swoją twórczością – plastyczną i literacką, a także swoją wiedzą i umiejętnościami, chętnie prowadząc warsztaty dla dzieci i dorosłych.
Artysta należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

Ogromną rolę w sztuce Józefa Hulki odgrywa tradycja ludowa i śpiew oraz muzyka. Artysta sam gra na skrzypcach, głównie stare pieśni ludowe, utwory religijne oraz kolędy i pastorałki. W 1990 roku ukazał się nawet wydane przez Wojewódzki Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej zbiór pieśni bożonarodzeniowych śpiewanych przez rzeźbiarza. W 2006 roku "Hulkowe kolędy" pt. Hej, kolęda będzie! zostały wydane po raz kolejny przez Miejskie Centrum Kultury w Żywcu. Artysta zajmuje się również literaturą – pisze teksty pieśni, wiersze i komponuje przedstawienia, np. jasełkowe.
Jeśli chodzi o twórczość plastyczną, w niej również zdecydowanie przeważa tematyka religijna. Józef Hulka wykonał wiele drewnianych rzeźb przedstawiających Jezusa (m.in. w typie Chrystusa Frasobliwego i Vir Dolorum), Matkę Boską i świętych, bardzo chętnie też rzeźbił bardziej rozbudowane kompozycje – kompletne szopki, kolejne stacje Drogi Krzyżowej, całe kapliczki przydrożne (łącznie z dekoracją malarską) czy nawet gwiazdy kolędnicze. Z wyjątkowych realizacji Józefa Hulki wymienić można np. elementy dekoracji organów do kościoła w Rychwałdzie. Niekiedy rzeźbiarz eksperymentował z techniką, wykonał kilka prac w kamieniu, a za jedną z nich otrzymał nawet pierwszą nagrodę na wystawie w Nowym Sączu (1998).
Rzadziej artysta podejmował tematykę rodzajową, odwoływał się też do swoich wspomnień – rzeźbił chłopów przy pracy, np. kosiarzy, rysował i malował sceny z II wojny światowej, zwłaszcza ukazujące Niemców w domach ludności wiejskiej.
Specyficzną dziedziną rzeźby, jaką zajmował się artysta, były maski kolędnicze, wykonywane przez rzeźbiarza z drewna i różnego rodzaju tekstyliów.
Jak już wspomniano, Józef Hulka zajmował się również malarstwem, od lat 50. malował na szkle. W pracach malarskich podejmował tą samą tematykę, co w rzeźbie, w tej kategorii jednak dominowały przede wszystkim motywy maryjne.

Po raz pierwszy Józef Hulka swoje prace wystawił w 1950 roku w Żywcu – do uczestnictwa w ekspozycji ludowego artystę zaprosił wówczas Jan Studencki, dyrektor tamtejszego muzeum i jedna z ważniejszych osób w historii twórczości rzeźbiarza, która pomagała mu w poszukiwaniach artystycznych. W 1964 roku Józef Hulka otrzymał dwie pierwsze nagrody w ogólnopolskim konkursie sztuki ludowej: zarówno w kategorii rzeźby w drewnie, jak i malarstwa na szkle. Od tego czasu artysta, wraz z żoną Anną, bardzo często uczestniczył w wystawach w kraju i za granicą, nierzadko zdobywając nagrody i wyróżnienia.
Józef Hulka otrzymał m.in. prestiżową Nagrodę im. Oskara Kolberga (wspólnie z żoną), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki czy odznakę Zasłużony Działacz Kultury.
Prace Józefa Hulki znajdują się w kilku kolekcjach muzealnych, m.in. w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Miejskiego w Żywcu, a nawet w Muzeum Etnograficznym w Berlinie.

W 2011 roku dzięki Muzeum Miejskiemu w Żywcu drukiem ukazały się wspomnienia spisane przez artystę. Książka nosi tytuł Józef Hulka. Moje Życie.

NIEDOSTĘPNE PRACE JÓZEFA HULKI