Jeździec z luzakiem (1896)

OPIS PRACY:
Juliusz Kossak do perfekcji opanował technikę akwareli, a w swoich pracach najczęściej podejmował tematy batalistyczne i historyczno-rodzajowe. Protoplasta artystycznego rodu Kossaków był zapalonym miłośnikiem koni – w efekcie stanowią one niemal nieodłączny element tworzonych przez niego kompozycji.
W prezentowanej akwareli precyzyjny rysunek i subtelna gama barwna tworzą spójną i posiadającą wysokie walory artystyczne całość. Na kompozycję składa się centralnie umieszczona grupa złożona z jeźdźca kłusującego na kasztanowatym koniu i prowadzącego obok luzaka o podobnej, jasnogniadej maści. Wąsaty mężczyzna jest ubrany w strój nawiązujący do tradycji szlacheckiej, przewiązany szerokim błękitnym pasem, głowę postaci nakrywa kołpak. Pasiaste, czerwonawe spodnie jeźdźca kojarzą się natomiast z ubiorem krakowiaków. Ukazane zwierzęta są ujęte w ruchu, dzięki czemu można dostrzec piękno ich sylwetek i pracujących mięśni. Znajdujący się w tle wiejski krajobraz został zbudowany z subtelnie przenikających się zieleni traw i zarysów drewnianych chałup. Warto zwrócić uwagę na mistrzowskie wyważenie kompozycji poprzez ukazanie wysokich źdźbeł trawy w lewym dolnym narożniku i drzew przy prawej krawędzi pola obrazowego.
Podobny temat bywał podejmowany przez Juliusza Kossaka w latach 90. XIX wieku i w literaturze odczytuje się go m.in. jako przedstawienie rodzajowej sceny powrotu z jarmarku – co istotnie tłumaczyłoby motyw jeźdźca prowadzącego luzem zakupionego przed momentem konia.