STANISŁAW WAŁACH - NOTA BIOGRAFICZNA

Stanisław Wałach urodził się w 1919 roku w Kurdwanowie (obecnie obszar Krakowa), zmarł w Krakowie w 1983 roku. Naukę rysunku artysta rozpoczął dosyć wcześnie, w latach 1931-32 uczęszczał bowiem na zajęcia u Alfreda Terleckiego w prywatnej krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a przez trzy kolejne lata kształcił się w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. Następnie uczestniczył w wieczorowych kursach w Rzemieślniczej Szkole Zawodowej, pracując równolegle w firmach malarskich. W 1938 roku Stanisław Wałach rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w latach 1941-1943 naukę kontynuował w krakowskiej Staatliche Kunstgewerbeschule. Po wojnie, od 1945 roku, ponownie podjął studia w ASP w Krakowie. Dyplom obronił w 1947 roku w pracowni Jerzego Fedkowicza.
Począwszy od roku 1948, aż do roku 1951 malował polichromie w kościołach Małopolski i Podkarpacia. W kolejnych latach również zajmował się malarstwem monumentalnym, wykonał m.in. dekorację w Domu Esterki w Radomiu (1956).
W 1953 roku artysta związał się ze środowiskiem kieleckim, działał w grupie „W-57”. W tym okresie aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym, organizował ekspozycje, sam również wiele wystawiał.
W 1958 roku Stanisław Wałach otrzymał Dyplom Honorowy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, w 1959 roku wrócił na stałe do Krakowa, gdzie kontynuował aktywną działalność artystyczną.

Artysta uprawiał malarstwo sztalugowe i monumentalne, zajmował się również rysunkiem i grafiką. We wczesnym okresie twórczości malował w nurcie realistycznym, podejmując tematy kanoniczne w historii sztuki: pejzaże, martwe natury, portrety i inne kompozycje figuralne. Po wojnie artysta przez pewien czas realizował się w nurcie socrealizmu, ostatecznie jednak wypracował swój indywidualny, syntetyzujący styl, bliski kubizmowi i abstrakcji geometrycznej, działający kolorem i fakturą kładzionej farby. W latach 60. artysta zaczął jeszcze bardziej skupiać się na fakturowości swoich dzieł, co doprowadziło malarza do wykorzystywania w kompozycjach różnych materiałów (tzw. „odpadów rzeczywistości”), co nasuwa skojarzenia z twórczością Władysława Hasiora.
W latach 60. Stanisław Wałach zainteresował się kosmonautyką i światem wyimaginowanym, od lat 70. coraz częściej w swoich obrazach ujmował różnorodne wizje astronautyczne i niezidentyfikowane obiekty latające. Kierowany szczególną pasją nawiązał kontakt z Towarzystwem Badań Cywilizacji Pozaziemskich. Został też członkiem korespondentem Brazylijskiego Towarzystwa Studiów nad Latającymi Przedmiotami.

Stanisław Wałach pokazywał swoje prace na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych w kraju i na świecie, wystawiał m. in. w Krakowie, Kielcach, Oslo, Berlinie, Moskwie czy Piennes. Artysta był niejednokrotnie nagradzany za swoją twórczość, otrzymał np. Medal Stanisława Wyspiańskiego na Dorocznym Salonie Malarstwa Krakowskiego (1977).

Sztuka Stanisława Wałacha jest ceniona również za granicą, gdzie artysta jest znany głównie jako malarz obrazów kosmologicznych. Szczególną sławę przyniosła mu indywidualna wystawa w Stanach Zjednoczonych, która odbyła się w 1977 roku w Chicago.