AXENTOWICZ Teodor

OPIS PRACY:
"Huculi - dwa pokolenia" to imponujących rozmiarów, podkolorowany miejscami akwarelą pastel Teodora Axentowicza. Obraz ukazuje pełny melancholijnej nastrojowości podwójny portret ubranych w codzienne, typowe dla Huculszczyzny stroje postaci – młodej dziewczyny w białej koszuli, brązowym kożuchu i zielonej chustce na głowie oraz siedzącego obok, opartego drewnianym kiju starca w ciemnym okryciu.
Dzieło wpisuje się w częstą w malarstwie Teodora Axentowicza konwencję symbolicznego ujęcia kontrastu starości i młodości, stanowiącego swoisty obraz przemijania, tutaj podkreślonego jeszcze ujętym przy górnej krawędzi uschniętym liściem drzewa, pod którym umiejscowiono Hucułów. W tle rozciąga się pejzaż z widocznym pasmem Karpat, na polach widoczne są ślady pierwszego śniegu.
Teodor Axentowicz powtarzał w swoich kompozycjach huculskich wizerunki tych samych modeli, umiejscawiając ich jednak w różnych sytuacjach i kontekstach symbolicznych. Gwoli przykładu wspomnieć można o obrazie artysty pt. "Wizja – wspomnienie" ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, w którym w podobnym układzie ujęta została postać tego samego starca ukazanego w półpostaci pod drzewem, tym razem w jednak w towarzystwie pięknej zjawy – wspomnienia z młodości.
Fascynacja Huculszczyzną pojawiła się w twórczości Teodora Axentowicza już w latach 80. XIX wieku i trwała przez kolejne dekady. Tematyka ludowa i folklor w malarstwie tego artysty wyróżnia się jednak na tle młodopolskiej chłopomanii – sztuka Teodora Axentowicza nie wychwala, jak to ma miejsce u wielu innych malarzy, barwności życia oraz tradycji chłopskich i ich wolności w naturze, a także braku miejskiego, dekadenckiego zepsucia. Skupia się ona natomiast na symbolicznych treściach dotyczących każdego człowieka, porusza zagadnienie śmierci i przemijania, pokazuje obrzędy religijne – ale te charakteryzujące się wielką powagą, jak pogrzeby czy Święto Jordanu.