AXENTOWICZ Teodor

OPIS PRACY:
Teodor Axentowicz był zarówno malarzem folkloru Huculszczyzny, jak i wdzięcznych portretów pięknych kobiet. W tych ostatnich artysta do perfekcji opanował technikę pastelu, w której z niezwykłą precyzją oddawał nie tylko fizjonomię przedstawianych postaci, ale także materię ich strojów, całość uzupełniając subtelnym tłem z widocznym zazwyczaj – tak jak w prezentowanym przykładzie – mocnym akcentem przy jednej z krawędzi kompozycji.
Oferowany portret przedstawia młodą, delikatną kobietę o bujnych, jasnobrązowych włosach. Ubrana w białą bluzkę z falbanami postać ukazana została w lekkim skręcie ciała, co wraz z falującymi, mocnymi liniami czarnych wykończeń falban decyduje o swoistej dynamice kompozycji. Wpatrzona w widza kobieta trzyma w uniesionej w kierunku twarzy prawej dłoni tytułowy kwiat białej róży – symbolu czystości, ale i zarazem miłości, znakomicie wpasowującego się w wizerunek młodej kobiety. Portret ujęty został w aurze jesiennego pejzażu, po prawej stronie widnieje fragment pnia drzewa i kilka gałęzi ze złoto-brązowymi liśćmi. Co ciekawe, zarówno jesienne liście, jak i jasne kwiaty wielokrotnie przewijały się w kobiecych portretach Teodora Axentowicza stanowiąc rozpoznawalne poniekąd motywy twórczości artysty (pierwsze można odnaleźć np. w obrazach "Portret czytającej" (MNK), "Portret kobiety (1907, własność prywatna) czy "Jesień" (ok. 1910, własność prywatna), drugie m.in. w "Portrecie dziewczyny wśród róż" (ok. 1910, MOT), "Portrecie kobiety z herbacianą różą" (ok. 1910, MOT) czy "Portrecie Zofii Jachimeckiej" (ok. 1913, MNK).
Wirtuozeria oraz lekkość subtelnej kreski Teodora Axentowicza, przygaszona, ciepła gama barwna, rozproszone światło i w końcu delikatność ukazanej postaci składają się na obraz cechujący się kunsztowną secesyjną dekoracyjnością i oddający liryczny obraz kobiecego piękna.

Co ciekawe, w tym przypadku można rozpoznać twarz sportretowanej - modelką artysty była Maria de domo Górska, primo voto Priebe-Jankowska, siostra Stanisława Górskiego, ucznia Teodora Axentowicza.