GĄSIENICA-ROJ Zofia

ZOFIA GĄSIENICA-ROJ - NOTA BIOGRAFICZNA

Zofia Gąsienica-Roj urodziła się w 1923 roku w Zakopanem, zmarła tamże w roku 1981. Ukończyła szkołę podstawową. W okresie II wojny światowej została wywieziona do Niemiec. Po zakończeniu działań wojennych wróciła do Polski, wyszła za mąż i zajęła się pracą we własnym gospodarstwie rolnym.

Pierwsze obrazy Zofia Gąsienica-Roj namalowała w 1946 roku, kiedy to uczestniczyła w kursie malarstwa na szkle, który z ramienia Ministerstwa Kultury i Sztuki prowadził w Zakopanem Antoni Buszek. Talent artystki został wówczas zauważony, ale ona sama nie zdecydowała się kontynuować działalności malarskiej. W kolejnych latach malowała bardzo sporadycznie, dla przyjemności, nie uczestnicząc w wystawach, kiermaszach, ani innych wydarzeniach promujących sztukę ludową. Do twórczości powróciła dopiero w latach 70., kiedy to zaczęła mieć mniej obowiązków domowo-gospodarczych, a tym samym więcej czasu na sztukę.

Zofia Gąsienica-Roj po raz pierwszy wystawiła swoje prace w 1971 roku na kiermaszu podczas organizowanej corocznie w Zakopanem Jesieni Tatrzańskiej. Jej malowane na szkle obrazy spotkały się wówczas z bardzo dużym zainteresowaniem. W kolejnych latach dużo wystawiała i uczestniczyła w różnego rodzaju wydarzeniach artystycznych, m.in. w kolejnych edycjach Jesieni Tatrzańskiej czy w Cepeliadzie w Warszawie. Już w 1973 roku w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem zorganizowano indywidualną wystawę artystki. Prace Zofii Gąsienicy-Roj były eksponowane również np. na wystawie "Sztuka górali podhalańskich" w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie (1973) oraz na targach sztuki ludowej w Krakowie (1973) czy kiermaszu w toruńskim Muzeum Etnograficznym (1974). Eksponowała również za granicą – w Sztokholmie, Lipsku i Bratysławie.
W 1979 roku artystka została wyróżniona prestiżową Nagrodą im. Oskara Kolberga przyznawaną za zasługi dla kultury ludowej.

Twórczość Zofii Gąsienicy-Roj, zarówno formalnie, jak i pod względem ikonograficznym, jest bardzo bliska tradycyjnemu, XIX-wiecznemu podhalańskiemu malarstwu na szkle, dzięki czemu została ona uznana za ważną kontynuatorkę sztuki tradycyjnej oraz jedną z najwybitniejszych współczesnych malarek podhalańskich.
W swoich pracach artystka najczęściej podejmowała tematykę sakralną – malowała np. wizerunki Ukrzyżowanego i Piety, obrazy Madonn i przedstawienia świętych, zwykle na ciemnym tle ozdobionym ornamentalnymi, ludowymi motywami florystycznymi. Malarka wykonywała również nieco mniej dekoracyjne obrazy o charakterze świeckim, ukazując w nich zwykle narracyjne sceny zbójnickie, motywy z miejscowych legend oraz codzienne prace i zwyczaje górali.
Zofia Gąsienica-Roj swoje obrazy malowała temperą, zwykle podpisując się jednym członem nazwiska jako "Zofia Roj".

Obrazy Zofii Gąsienicy-Roj znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i muzealnych, m.in. w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu czy Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.