WACŁAW TARANCZEWSKI - NOTA BIOGRAFICZNA

Wacław Taranczewski
[Źródło: NAC]

Wacław Taranczewski urodził się w 1903 roku w Czarnkowie, zmarł w 1987 roku w Krakowie. Już w dzieciństwie tworzył rysunki o charakterze abstrakcyjnym, ze sztuką awangardową spotkał się po raz pierwszy w wieku 15 lat. W 1921 roku rozpoczął studia w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu, gdzie był uczniem Jana Bocheńskiego i Jana Jerzego Wronieckiego. Od 1922 roku naukę kontynuował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, jednak z powodu problemów finansowych był zmuszony wrócić do Poznania. Rok później ponownie wyjechał do Krakowa, gdzie studiował w ASP u Fryderyka Pautscha i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Dyplom uzyskał w 1931 roku w warszawskiej ASP. W czasie studiów obracał się w kręgu futurystów, utrzymywał kontakt z Leonem Chwistkiem oraz Józefem Jaremą.

We wczesnym okresie twórczości Wacław Taranczewski inspirował się przede wszystkim malarstwem swojego nauczyciela, Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, malując ciemne, fakturowe obrazy, noszące w sobie echa wpływów dawnych mistrzów, w szczególności Tycjana i Courbeta. Artysta dosyć szybko jednak uległ oddziaływaniu sztuki przybyłego na przełomie 1929 i 1930 roku z Paryża Tytusa Czyżewskiego. Wacław Taranczewski zwrócił się wówczas w stronę malarstwa kolorystycznego, rozjaśnił paletę i wstąpił do grupy Pryzmat, z którą wystawiał od 1933 roku.
Niedługo później malarz wrócił do Poznania, gdzie w 1935 roku otworzył wystawowy Salon 35 prezentujący m.in. prace kapistów. W tym samym roku artysta wyjechał do Paryża. Później podróżował jeszcze do Włoch i Grecji, co wpłynęło na jego zainteresowanie sztuką włoskiego renesansu, które uwidoczniło się np. w realizacji malowideł w kaplicy Seminarium Duchownego w Poznaniu. Spośród mistrzów włoskiej sztuki okresu odrodzenia malarz szczególnie cenił twórczość Piero della Francesca.
Okres II wojny światowej artysta spędził w Poznaniu, brał udział w reaktywowaniu tamtejszej Szkoły Sztuk Zdobniczych (od 1946 roku Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych), której ostatecznie został dyrektorem. W latach 40. w malarstwie Wacława Taranczewskiego uwidocznił się swoisty optymizm, artysta namalował całą serię świetlistych przedstawień wiolonczelistki.
W 1947 roku artysta objął Katedrę Malarstwa Dekoracyjnego w krakowskiej ASP i osiadł w Krakowie na stałe. W tym okresie coraz bardziej pogłębiał syntezę formy w swoich obrazach, upraszczał kompozycję i osłabiał soczystość barw. Syntetyzacja i deformacja kształtu oraz redukcja gamy kolorystycznej osiągnęła apogeum w twórczości malarza mniej więcej w połowie lat 50. W tym czasie artysta zbliżył się do nurtu abstrakcji poprzez odrealnianie malowanych przez siebie przedstawień. W sztuce z tego okresu niezmiennie widoczne jest jednak przywiązanie malarza do przedmiotu.

Wacław Taranczewski malował dekoracyjne martwe natury, pejzaże, portrety i akty. Wykorzystywał najczęściej soczyste, nasycone barwy, a spiętrzone kompozycje budował z płaskich, mocno zgeometryzowanych form. W dorobku artystycznym malarza istniały motywy (np. "Mała malarska", "Martwa natura ze świątkiem"), które malarz wielokrotnie przepracowywał i powielał, poddając je kolejnym intelektualno-malarskim przemyśleniom, szukając nowego sposobu ich widzenia.

Poza malarstwem sztalugowym Wacław Taranczewski uprawiał również malarstwo monumentalne, jest autorem wspomnianej polichromii w kaplicy Seminarium Duchownego w Poznaniu, plafonu w Auli Uniwersytetu Poznańskiego (1947), a także nacechowanych średniowieczną stylizacją malowideł w kościele NMP na Ostrowie Tumskim (1954) oraz w kościele św. Marcina w Poznaniu (1957). Artysta wykonywał również dekoracyjne projekty witraży dla katedr w Poznaniu i Warszawie oraz do kościoła parafialnego w Borku Fałęckim w Krakowie.

Wacław Taranczewski był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość i działalność pedagogiczną, otrzymał m.in. nagrodę Prezesa Rady Ministrów i Spraw Wewnętrznych na Salonie Malarskim (1937), Nagrodę Fundacji Guggenheima (1958) i Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1969).
Artysta uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, te ostatnie odbyły się np. w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Obrazy Wacława Taranczewskiego znajdują się we wszystkich ważniejszych placówkach muzealnych w Polsce, a także w wielu kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.