Blog

Wlastimil Hofman i jego związki z Paryżem

Zapraszamy do lektury artykułu na temat związków Wlastimila Hofmana z Paryżem.

Wieża Eiffla w Paryżu w 1900 roku, fot. Władysław Zahorski
[źródło: POLONA]

Pod koniec 1899 roku, w wieku 19 lat Wlastimil Hofman wyjechał po raz pierwszy do Paryża. Od 1899 do 1901 roku przebywał w stolicy Francji, z wakacyjnymi przerwami spędzanymi zazwyczaj w kraju. Artysta zapisał się do École Nationale des Beaux-Arts i tam podjął starania o przyjęcie do pracowni Jean'a Leona Gerome'a, co ostatecznie mu się udało.

Zdjęcie z pracowni paryskiej Wlastimila Hofmana (1920)
[Fot. dzięki uprzejmości Fundacji Wlastimila Hofmana]

Artysta w tym okresie pisał: "Prawdziwie można żyć tylko sztuką i dla sztuki. Nie mam czasu na czyszczenie butów, obiady. [...] Od kilku miesięcy wybieram się na wieżę Eiffla, ale chyba tam nie pójdę, bo kiedy? Może przyjadę kiedyś do Paryża specjalnie i jak turysta powłóczę się wzdłuż Sekwany".
[Cyt. za: Magdalena Czapska-Michalik, Wlastimil Hofman [1881-1970], Warszawa 2007, s. 17.]

Zapisane swobodnie życzenie ponownego odwiedzenia Miasta Światła spełniło się w 1918 roku, kiedy to wraz z Adą zdecydowali wyjechać do Paryża, gdzie nieco później, 24 kwietnia 1920 roku zawarli ślub cywilny, co potwierdza zachowany akt ślubu. W Paryżu nawiązali kontakt z Tadeuszem Makowskim, a także z rodziną Mickiewiczów, która co czwartek i poniedziałek organizowała spotkania literatów, artystów i muzyków.

W trakcie tego pobytu Hofmanowie żyli skromnie, zaś malarstwo Wlastimila Hofmana początkowo nie budziło większego zainteresowania publiczności. Sytuacja uległą zmianie, kiedy artysta poznał doktora Malleta, będącego paryskim pediatrą. Ta znajomość zaowocowała znalezieniem nowych odbiorców sztuki Wlastimila Hofmana, w szczególności zainteresowanych przedstawieniami dzieci. W następstwie artysta zaczął wystawiać obrazy na salonach, m.in. na Salonie Jesiennym (Salon d’Automne), Salonie Niezależnych (Salon Société des Artistes Indépendants) i Salon de la Société Nationale des Beaux-Arts. W 1920 roku Wlastimil Hofman wziął udział w wielu wystawach i nawet doczekał się indywidualnej ekspozycji w galerii Saint-Honore, gdzie zaprezentowano ponad 90 obrazów jego autorstwa.

Etap paryski kończy się wraz z informacją o śmierci ojca (10 maja 1920 roku), kiedy to Hofmanowie postanowili powrócić do Krakowa.

Związki artystyczne Wlastimila Hofmana z Paryżem jednak nie ustały. W 1921 roku miała miejsce paryska retrospektywna wystawa malarstwa polskiego. Początkowo obrazy artysty zostały odrzucone przez krakowską komisję kwalifikacyjną, a powodem miało być czeskie pochodzenie malarza. Jednak w związku z bałaganem organizacyjnym jedna z prac pt. "Spowiedź" trafiła na wystawę. Ten zbieg okoliczności poskutkował nadaniem Wlastimilowi Hofmanowi najwyższej nagrody i nominacją na członka Salonu Narodowego Francji. Od tej pory artysta regularnie, aż do lat 30., wysyłał swoje obrazy na paryskie wystawy i ekspozycje Salonu.

Wlastimil Hofman, "Kadet" (1920)
Obraz został sprzedany w ramach XIV Aukcji Dzieł Sztuki Krakowskiego Domu Aukcyjnego.

W czasopiśmie "Revue moderne des arts et de la vie" z czerwca 1922 roku znajduje się recenzja prac Wlastimila Hofmana, w której pojawiają się określenia takie jak: "Malarz szczerej duchowości" (Peintre des effusions mystiques), a także stwierdzenia jak to, że "Mamy do czynienia z talentem naznaczonym dużą oryginalnością, który już przyniósł temu artyście niemałe sukcesy" (On est en présence d'un talent empreint d'une haute originalité, qui a valu déjà à la carrière de cet artiste des succès considérables). Recenzent na koniec stwierdził: "Miałem przyjemność dostrzec, na tegorocznym salonie Société National des Beaux-Arts, inne piękne dzieło tego artysty. Ten obraz, zatytułowany "Déclin", ukazuje dojrzałość talentu W. Hofmana i sprawia, że jest jedną z atrakcji artystycznych tego Salonu". (Je viens d'avoir la satisfaction de remarquer, à la Nationale de cette année, une autre belle œuvre de cet artiste. Ce tableau, intitulé Déclin, témoigne de la maturité du talent de W. Hofman, et il constitue l'une des attractions artistiques de ce Salon).
[Cyt. za: "Revue moderne des arts et de la vie", 15 juin 1922, nr 11, s. 8.]

Fragment jednej ze stron księgi pamiątkowej Wlastimila Hofmana; wycinki z prasy francuskiej traktującej o sztuce artysty.
Zobacz artykuł o księdze pamiątkowej na blogu Krakowskiego Domu Aukcyjnego [LINK]

Noty o twórczości Wlastimila Hofmana pojawiały się również w innej francuskiej prasie (m.in. "Bulletin polonais littéraire, scientifique et artistique", nr 274, 15 mai 1911, Association des anciens élèves de l'École polonaise, Paris, s. 145; "La Revue des beaux-arts", nr 359, 1 julliet 1921, s. 2; "Revue du Vrai et du Beau: Arts et Lettres", 15 septembre 1924, s. 7), w katalogach organizowanych w Paryżu wystaw (np. Catalogue de l'exposition d'art polonais au Salon de la Société nationale des beaux-arts, Grand Palais, Paris, 13 avril-30 juin 1921, s. 10) oraz publikacjach szerzej traktujących o sztuce w ogóle (dla przykładu w dziele polskiego krytyka J. Topass, L'art et les artistes en Pologne. Du romantisme à nos jours, Paris, 1928, s. 76, 78, 161;).
Warto zaznaczyć, że imię i nazwisko artysty było wtedy zapisywane w różnoraki sposób - Vlastimil Hoffman, Vlastimil Hofman czy Wlastimil Hofmann.

Wlastimil Hofman, "Katedra Notre-Dame w Paryżu"
Zobacz tę oraz inne prace Wlastimila Hofmana w ofercie Galerii Sztuki ATTIS [LINK]

Wpływy Paryża na twórczość Wlastimila Hofmana uwidaczniają się szczególnie w pracach na papierze, wśród których można znaleźć sceny z widokami stolicy Francji i jej mieszkańców. Poza tymi przykładami malarstwo artysty czerpało ze stałego repertuaru motywów, tj. przedstawień dzieci, scen modlitwy, portretów. Do wyjątków, który czerpie temat wprost z historii Francji, należy obraz ukazujący Joannę d’Arc. Jak widać na podstawie wyżej wymienionych osiągnięć artysty, jego młodopolskie prace zyskały duże uznanie wśród paryskiej krytyki, tym samym być może utwierdzając artystę w jego wyborach artystycznych, a na pewno wzmacniając jego pozycję artystyczną.
W trakcie pierwszego pobytu w Paryżu Wlastimil Hofman zakończył swoje kształcenie akademickie, z kolei po powrocie z drugiego pobytu w stolicy Francji, rozpoczął się jego najbardziej powszechnie ceniony okres twórczy przypadający na lata międzywojenne.

Opracowanie artykułu: Miłosz Kargol, Krakowski Dom Aukcyjny^®

Uzupełnienia: Zuzanna Mortka, Krakowski Dom Aukcyjny^®

Zdjęcia obrazów wykorzystane w artykule: fot. Agnieszka Stefańczyk, Krakowski Dom Aukcyjny^®

Wybrana bibliografia:

• Magdalena Czapska-Michalik, Wlastimil Hofman (1881-1970), Warszawa 2007.
• "Revue moderne des arts et de la vie", 15 juin 1922, nr 11.

Biografia Wlastimila Hofmana dostępna na stronie [ZOBACZ]

powrót do listy wpisów