MIKULSKI Kazimierz

KAZIMIERZ MIKULSKI

Kazimierz Mikulski urodził się w 1918 roku w Krakowie, zmarł w 1998 r. tamże. Studiował malarstwo w Akademii krakowskiej, w pracowni Pawła Dadleza oraz Kazimierza Sichulskiego. Podczas okupacji, kontynuował naukę w Kunstgewerbeschule pod kierunkiem Fryderyka Pautscha. W latach 1945-46 uczył się aktorstwa i reżyserii w Studio Dramatycznym przy Starym Teatrze w Krakowie. Znany był w środowisku krakowskim pod pseudonimem „Balzak”. Powodem tego kryptonimu byłe niezwykłe podobieństwo artysty do rzeźby francuskiego pisarza dłuta Augusta Rodina. Malarz posiadał również, zbieżne z tą postacią upodobania do czarnej kawy oraz izolacji od świata. Jak wiemy ze wspomnień przyjaciół Mikulski, był również osobą opanowaną i cichą. Artysta przyjmował stanowisko bardziej obserwatora niż uczestnika licznych dyskusji, jakie wtedy prowadzono z Kantorem na czele. Nie przekładało się to zupełnie na jego materie sztuki, w swoich działaniach nie bał się eksperymentu i poszukiwania nowego. Jego debiut określa się na rok 1945 roku, na pierwszej wystawie Grupy Młodych Plastyków w Zakopanem. W 1948 roku Kazimierz Mikulski wziął udział w I wystawie Sztuki Nowoczesnej w krakowskim Pałacu Sztuki. Od 1957 roku należał do II Grupy Krakowskiej. Występował jako aktor w teatrze, w Cricocie II grał w sztukach m. in. "Kurka wodna", "Nadobnisie i koczkodany" oraz "Umarłej klasie". Warto również wspomnieć, że po „Mątwie” (Stanisława Witkiewicza), w teatrze wystawiono sztukę, pt. „Cyrk” autorstwa Mikulskiego.

Twórczość Kazimierza Mikulskiego

W latach 1948-1979 Kazimierz Mikulski był współzałożycielem, scenografem i kierownikiem plastycznym Teatru Lalki i Maski "Groteska". Od tego czasu artysta przez ponad 30 lat tworzył scenografię, kostiumy i maski. W swoich projektach artysta nawiązywał do stylistyki Wsiewołoda Meyerholda. Warto wspomnieć, że ten rosyjski reżyser dążył do świadomej teatralizacji scenicznego świata. Aranżował tajemnicze wnętrza, chcąc przez to wzmocnić przesłanie sztuki. Podobnie jest w sztuce Kazimierza Mikulskiego ascetyzm rekwizytów prowadzi do uwydatnieniu pewnych wątków. Twórca wprowadził również szczególny typ rekwizytu teatralnego: maski-lalki połączonej w jedno z aktorem. Stylistyka wytworów scenograficznej przełożyła się również na jego malarstwo. Cyrkowe postacie przypominające lalki, stały się stałym elementem kompozycji. Artysta obok scenografii i lalek projektował również kostiumy teatralne oraz ilustracje książek. Kazimierz Mikulski jest autorem m.in. przygód Ferdynanda Jerzego Ludwika Kerna, bajek Bogdana Brzezińskiego, wierszy Antoniego Marianowicza. Zajmował się także oprawą plastyczną filmów rysunkowych. Twórczość Kazimierza Mikulskiego wpisuję się w nurt malarstwa metaforycznego oraz surrealistycznego przeładowanego liryzmem. Artysta wielokrotnie odwoływał się do „logiki” marzenia sennego. Do stałych motywów w jego obrazach należą smukłe kobiety (nazywane przez krytyków "fryzjerskimi Beatrycze" i "okrągłopiersiastymi panienkami") w otoczeniu równie subtelnych motyli, ptaków. Kompozycja dzieł charakteryzuje się swobodą i zarazem oszczędnością elementów. Płasko kształtowane plamy barwne kontrastują z rysunkowością form. Twórczość artysty przepełniona jest liryzmem oraz zagadkowym nastrojem.

W połowie lat 40. Kazimierz Mikulski malował obrazy abstrakcyjne zgeometryzowane. Jednak bardziej niż ascetyzm Malewicza pociągała go poetyka malarstwa hiszpana Joana Miró. Wraz z Marią Jaremą i Jonaszem Sternem, zaraz po wojnie tworzył w duchu abstrakcjonizmu aluzyjnego. Wczesne obrazy, takie jak Nocna próba (1954) - dowodzi o ówczesnej fascynacji teatrem awangardowym. Geometryzacja w latach 50. przeobraża się w ascetyczną kompozycję i suchy rysunek. Dominacja formy, stała się dominacją linii z których były budowane obrazy. Kolejnym etapem w sztuce artysty była rezygnacja z trójwymiarowej przestrzeni w obrazie na rzecz nadbudowanych kolejnych planów. Przykładowymi dziełami są Oczekiwanie (1955), Panna młoda – bukiet ślubny (1966). Po pewnym czasie w malarstwie pojawiły się nierzeczywiste wizje krajobrazów (Dziewczyna z hotelu – 1969). Późniejsza sztuka przybrała zdecydowanie metaforycznym charakterze o lirycznym i erotyzmem nastroju. Kazimierz Mikulski wcześnie wykształcił charakterystyczny styl oparty na figuratywności poddanej swobodnej grze wyobraźni odpowiadające poetyce snu. Idylliczny, poetycki i tak pełen baśniowych tajemnic, świat powoduję porównać artystę do Paula Delvaux. Innym dowodem na ich związek są liczne postacie kobiet pojawiające się obrazach. Ponadto wpływać na niego mogła postać Maxa Ernsta oraz Rene Magritta, którzy stosowali zaskakujące zderzenia postaci i zwierząt z otaczającą je rzeczywistością. Sam artysta przyznawał się jednak do fascynacji malarstwem Łukasza Cranacha starszego.

Kazimierz Mikulski - wyróżnienia i wystawy

Kazimierz Mikulski był laureatem wielu nagród: Nagrody Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za osiągnięcia w dziedzinie scenografii (1962), Złotej Odznaki Miasta Krakowa (1965), Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski (1964), Nagrody Miasta Krakowa (1979), czy Nagrody Honorowej Fundacji Kultury Polskiej (1996). Swoje prace prezentował na ponad 50 wystawach indywidualnych m.in. w Lipsku, Londynie, Paryżu, Sztokholmie i Wiedniu oraz 250 wystawach zbiorowych w kraju i na całym świecie.