FILIPKIEWICZ Stefan

Stefan Filipkiewicz nad morzem podczas malowania obrazu w plenerze (1938)
[Źródło: NAC]

Stefan Filipkiewicz urodził w 1879 roku w Tarnowie, zmarł w 1944 roku w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Był starszym bratem malarza Mieczysława Filipkiewicza.
W latach 1900-1908 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowniach Józefa Mehoffera, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Pankiewicza oraz Jana Stanisławskiego. Za czasów studenckich otrzymał dwukrotnie srebrny medal w konkursach akademickich. Po zakończeniu edukacji Stefan Filipkiewicz pracował jako pedagog, od 1913 roku uczył malarstwa dekoracyjnego w Szkole Przemysłowej w Krakowie.
Artysta debiutował w 1899 roku serią pejzaży tatrzańskich wystawionych w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Później często pokazywał swoje prace. Uczestniczył w wystawach Secesji w Berlinie (1904), Monachium (1903, 1907, 1909) i Wiedniu (1905, 1911, 1913), a także w kilku ogólnych międzynarodowych ekspozycjach, m.in. w Dreźnie (1912), Rzymie (1911) i Wenecji (1905, 1920). Stefan Filipkiewicz był cenionym malarzem, jego prace chętnie zakupywano do kolekcji państwowych i prywatnych.
Stefan Filipkiewicz należał do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, wiedeńskiej "Secesji" (1905) oraz Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (1908). Był również członkiem rady Instytutu Propagandy Sztuki.
W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich. Był autorem projektu mundurów i tarcz legionowych. Po wojnie wrócił do Krakowa, gdzie od 1930 roku wykładał na Akademii Sztuk Pięknych, w 1937 roku otrzymując tytuł profesorski.
W okresie II wojny światowej malarz był Sekretarzem Komitetu Obywatelskiego do Spraw Opieki nad Uchodźcami Polskimi oraz Placówki „W” w Budapeszcie (przedstawicielstwa Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie). Brał udział w organizacji ruchu oporu i działalności konspiracyjnej. W 1944 roku został aresztowany przez gestapo i trafił do obozu w Mauthausen-Gusen, gdzie został zamordowany.

Stefan Filipkiewicz w swojej pracowni. [Źródło: NAC]

Stefan Filipkiewicz zajmował się malarstwem oraz grafiką. Jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tzw. "Szkoły Stanisławskiego". W jego twórczości można odnaleźć wpływy modnego w okresie Młodej Polski japonizmu.
Artysta najczęściej podejmował tematykę pejzażu, szczególnie słynne były jego wiosenne widoki górskie z topniejącym śniegiem. Nierzadko malował też kwiaty, zazwyczaj ujmując je na tle dekoracyjnych tkanin lub w towarzystwie gustownej porcelany. Prace artysty wyrastają z tradycji młodopolskiej estetyki, charakteryzują się doskonałym warsztatem i starannością wykonania.
We wczesnym okresie twórczości malarza bardzo wyraźnie widoczne są wpływy Jana Stanisławskiego. Artysta, podobnie jak jego mistrz, malował fakturowo, gęstą farbą olejną, używając nasyconej gamy barwnej. Od lat 20. Stefan Filipkiewicz zaczął odchodzić od tego sposobu malowania. Coraz częściej operował szerokim pędzlem na niezagruntowanych tekturach, wykorzystując barwę podłoża.
Poza malarstwem sztalugowym Stefan Filipkiewicz uprawiał również grafikę, zajmował się projektowaniem plakatów, monet i medali.

Dorobek malarski Stefana Filipkiewicza został kilkukrotnie nagrodzony, m. in. w1929 roku artysta otrzymał złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, a w 1933 roku został nagrodzony przez Polską Akademię Umiejętności za całokształt twórczości.
Prace Stefana Filipkiewicza znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i publicznych, np. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu i Kielcach, Muzeum Sztuki w Łodzi czy Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.