HOFMAN Wlastimil

OPIS PRACY:
W twórczości Wlastimila Hofmana przypadającej na okres po II wojnie światowej szczególną rolę odgrywa tematyka religijna – zarówno dosłowne przedstawienia scen biblijnych oraz postaci świętych, jak i ukazywanie zwykłego człowieka podczas modlitwy czy rozmowy z Bogiem (por. np. cykl "Ojcze nasz" czy prace ukazujące spowiedź). Chociaż podobne motywy pojawiały się również we wcześniejszych pracach, z czasem zyskały na sile zawartej w nich ekspresji.
Po przeprowadzce do Szklarskiej Poręby Wlastimil Hofman malował obrazy i chorągwie, które miały stać się częścią wyposażenia świątyń, m.in. kościoła Bożego Ciała w Szklarskiej Porębie. W nim też, oprócz innych dzieł artysty, znajdują się wizerunki czterech Ewangelistów powstałe, podobnie jak prace oferowane na aukcji Krakowskiego Domu Aukcyjnego (lot 37-37), w 1953 roku. Co, ciekawe, powstałych w tym roku wersji cyklu Ewangelistów było jeszcze więcej, o czym świadczą archiwalne fotografie załączone poniżej.
Wlastimil Hofman, pracując nad ostateczną wersją przeznaczoną do kościoła, tworzył odmienne propozycje, przedstawiając tych samych Ewangelistów w różnym wieku, o innych fizjonomiach i w zmiennych pozach, zawsze jednak widocznych z profilu, przy pracy, z piórem w ręku i odpowiadającemu danej postaci symbolowi w tle. W obrazach z kościoła Bożego Ciała św. Łukasz oraz św. Jan zostali przedstawieni jako młodzieńcy bez zarostu, szukający natchnienia do dalszych wersów tekstu. Św. Mateusza (siwy, brodaty starzec) oraz św. Marka (dojrzałego mężczyznę z ciemną brodą) artysta ujął znowuż w trakcie pisania. Niezwykle interesujący jest fakt, że Wlastimil Hofman przy konstruowaniu dzieła nie pracował na szkicach wstępnych, a na skończonych, dopracowanych z wielkim pietyzmem (zwłaszcza w kontekście charakteru jego powojennej twórczości) obrazach, których wersje powtarzał w różnych kombinacjach.
Prezentowane w katalogu aukcji przedstawienia św. Marka (lot 37) i św. Łukasza (lot 38) są niemal bliźniacze i bez wątpliwości pochodzą z jednego cyklu – obie ukazują Ewangelistów, ujętych jako dojrzali mężczyźni z brodą, w przypominających mnisi habit szatach, w trakcie pisania, na tle pejzażu i błękitnego nieba, z przypisywanymi im symbolami – lwem i wołem.

* Wlastimil Hofman, Cykl czterech Ewangelistów
[Fotografie udostępnione dzięki uprzejmości Fundacji Wlastimila Hofmana]

Więcej o obrazie na podstronie pozycji 37 (Wlastimil Hofman, "Ewangelista Marek" (1953)) [ZOBACZ]

OPIS PRACY:
Oferowany obraz Wlastimila Hofmana przedstawia na pierwszym planie półpostać kobiety – sybilli w stylizowanym na antyk kostiumie złożonym z czarnego nakrycia głowy, luźnej szaty koloru śliwkowego i czarnego płaszcza spiętego na piersi ozdobną fibulą. Postać wieszczki, w przeciwieństwie do przeważającej w historii sztuki ikonografii, została ukazana jako starsza kobieta o siwych włosach i poważnej twarzy, na której widać oznaki wieku. Może być to odniesienie do Owidiusza, który zapisał historię opowiedzianą Eneaszowi przez Sybillę Kumańską - ta poprosiła Apolla o długie życie, zapomniawszy życzyć sobie przy tym wiecznej młodości. Sybilla w lewej ręce trzyma swój atrybut – zwój przepowiedni, prawą zaś uniosła, jak gdyby wskazując w stronę rękopisu lub w geście przemowy. W tle widoczne są skały, nad którymi rozciąga się zachmurzone niebo. Po lewej stronie kompozycji artysta umieścił zwróconą twarzą ku ziemi, wycieńczoną nagą postać o długich blond włosach. Nad nią unoszą się dwa orły – czarny i brązowy. Scena ta przywodzi na myśl kilka mitycznych opowieści: opowieść o królewiczu trojańskim Ganimedesie, porwanym przez orła (Zeusa) na Olimp, historię Prometeusza, skazanego na wieczne tortury za stworzenie człowieka i przekazanie mu ognia lub moment spotkania się dwóch wysłanych przez Zeusa ptaków, mających za zadanie wyznaczyć omphalos, miejsce pobytu Pytii, wyroczni delfickiej.
Symboliczne obrazy Wlastimila Hofmana są często niezwykle poetyckie w wyrazie. Liryka stanowiła zresztą ważną inspirację w malarskiej twórczości artysty, który nie tylko czytał, ale i również sam pisał wiersze (por. tomik Poprzez ciernie do wolności). Poetycką bazą dla niniejszej kompozycji był utwór Adama Asnyka Daremne żale - fragment pierwszej strofy wiersza ("[…] Przeżytych kształtów żaden cud | Nie wróci do istnienia.") został zapisany ręką Wlastimila Hofmana na odwrocie obrazu. Adam Asnyk (1838-1897) był jednym z czołowych polskich literatów końca XIX wieku, człowiekiem aktywnym w wielu dziedzinach, obracającym się również w środowisku artystów-plastyków (był np. przyjacielem mistrza Hofmana - Jacka Malczewskiego, który uwiecznił wizerunek poety w dwóch swoich pracach). Twórczość Adama Asnyka, obok dzieł Juliusza Słowackiego, stanowiła najczęstszą poetycką inspirację dla obrazów Wlastimila Hofmana.
Prezentowany obraz stanowi środkową część tryptyku, na ten moment nie został zidentyfikowany pierwotny zamysł malarza, nie są znane pozostałe dwie części mające za zadanie flankować oferowaną "Przepowiednię", trudno więc jest dokonać całościowej interpretacji dzieła. Konwencja tryptyku odegrała duże znaczenie w dorobku twórczym Wlastimila Hofmana, malarz przedstawiał w tym (typowym raczej dla malarstwa ołtarzowego) układzie zarówno motywy religijne, jak i symboliczne, a nawet portrety.

Obraz "Przepowiednia" należy rozpatrywać łącząc warstwę malarską z przywołanym pędzlem artysty cytatem z wiersza Adama Asnyka. Głównym tematem obrazu jest więc przemijanie, nieuchronność upływu czasu oraz konsekwencji dokonanych czynów. W kompozycji czas dosięgnął nawet wieszczkę, jej wiek jednak świadczy również o mądrości. Od przemijania nie ma ucieczki, świat nie daje również szansy powrotu do przeszłości, to co minęło, nigdy nie wróci. Dobrym wyborem jest więc zwrócenie się w kierunku przyszłości, kontynuowanie drogi, którą zaplanował dla nas los.

OPIS PRACY:
W obrazach Wlastimila Hofmana często powracającym tematem była zaduma nad przemijaniem. W prezentowanej pracy artysta zastosował charakterystyczną dla siebie kompozycję, w której na pierwszym planie ukazał siedzącą na skale kobietę, z kolei w tle przedstawił rozległy pejzaż z symbolicznym sztafażem. W pracy "Raj utracony" można dostrzec wymowę wanitatywną, na którą wskazuje postać z kosą, będąca prawdopodobnie personifikacją Thanatos. Melancholijny nastrój jest spotęgowany przez sam autorski tytuł, sugerujący poniekąd interpretację dzieła, ale także postać zamyślonej kobiety, jak gdyby nieświadomej sceny rozgrywającej się za jej plecami.

PROWENIENCJA:
- dar od artysty,
- kolekcja prywatna.

OPIS PRACY:
Twórczość Wlastimila Hofmana była silnie związana z symbolizmem i tematyką przemijania. W prezentowanej pracy artysta zestawił ze sobą śmierć i życie, które ukazał za pomocą wizerunków zwierząt umiejscowionych w scenie rodzajowej. Na pierwszym planie został przedstawiony martwy królik, oprawiany przez pełnego spokoju i skupienia mężczyznę w ciemnym stroju. Czynność ta jest z kolei czujnie obserwowana przez żywe zwierzę, znajdujące się w drewnianej klatce usytuowanej po lewej stronie, na drugim planie kompozycji. W ten sposób Wlastimil Hofman przedstawił w swoisty sposób krąg życia, wskazał na nieuchronność śmierci, jak i również na zgodną z Pismem Świętym pozycję człowieka w świecie, który wedle biblijnych nakazów miał "czynić sobie ziemię poddaną" (Rdz 1, 28).

OPIS PRACY:
Praca składa się z trzech obrazów przedstawiających żonę Wlastimila Hofmana - Adę, która została sportretowana w trakcie różnych czynności (lektury, robótek ręcznych i snu), podczas rekonwalescencji w łóżku po złamaniu nogi.
Artysta zastosował formę tryptyku, powszechnie wiązaną z malarstwem sakralnym, bądź symbolicznym, do ukazania scen z życia codziennego. Dodatkowo kompozycyjnie prace nasuwają skojarzenie z wybitnym dziełem Andrei Mantegni "Opłakiwanie zmarłego Chrystusa". Zestawienie tych elementów wywołuje pewien dysonans i może wskazywać na chęć podkreślenia przez artystę wagi życia, również w jego prozaicznych i czysto ludzkich przejawach.
Mając na uwadze biografię malarza i jego głębokie uczucie względem żony, można powyższą pracę interpretować jako prywatny i intymny obraz z życia artysty, który postanowił w formie trzech niewielkich, realistycznych obrazów ukazać ukochaną osobę.

OPIS PRACY:
Prezentowany obraz wpisuje się w swoisty cykl dzieł Wlastimila Hofmana ukazujących dzieci wpatrzone w ciało martwego ptaka, scenę stanowiącą motyw nazywany niekiedy w kontekście twórczości tego artysty "ptasim pogrzebem". Te symboliczne przedstawienia przewijały się w różnych okresach aktywności malarskiej Wlastimila Hofmana, najczęściej jednak występowały w okresie międzywojennym.
Oferowana praca ukazuje dwie sylwetki w popiersiu. Umiejscowiona po prawej stronie dziewczyna o kasztanowych, spiętych w warkocz włosach trzyma w dłoniach żółte pisklę, któremu przyglądają się obie postacie – ta ukazana po lewej została sportretowana w konwencji aktu, z półdługimi, rudo-blond włosami i sznurem czerwonych korali zawieszonym na szyi. W tle rozciąga się pejzaż z wiejską zabudową. W oddali, po prawej stronie kompozycji, Wlastimil Hofman umieścił kolejną grupę postaci o, zdaje się, niemożliwym do jednoznacznego odszyfrowania znaczeniu symbolicznym – stojący akt młodzieńca i siedzącą przy nim dziewczynę w ciemnej spódnicy – wygląd tych szkicowo zarysowanych sylwetek, zwłaszcza w kontekście fryzur i kolorów włosów, zdaje się powtarzać fizjonomie modeli ukazanych na pierwszym planie.
Symbolika ptaka w sztukach plastycznych i literackich jest dosyć szeroka, ale opiera się głównie na elementach takich jak dusza ludzka, życie oraz kojarzona z możliwością latania wolność. Martwe pisklę trzymane przez młodych ludzi może więc oznaczać koniec pewnego, najpiękniejszego etapu w życiu, lat radości i niewinności. Można go też interpretować szerzej – jako znak przemijania i nieuchronnie zbliżającego się końca.
Warto nadmienić, że obraz sygnowany jest nazwiskiem artysty zapisanym przez dwa "n", co sugeruje powstanie w XX-leciu międzywojennym – okresie najbardziej cenionym w kontekście twórczości tego malarza pod względem artystycznym i kolekcjonerskim.

OPIS PRACY:
W twórczości Wlastimila Hofmana dużą rolę odgrywają przepełnione nostalgią portrety, w których artysta starał się zawrzeć złożone treści egzystencjalne. Pole obrazowe prezentowanej pracy wypełnia popiersie dziewczyny o ciemnych, długich włosach, przedstawionej z zamkniętymi oczami i delikatnie pochyloną głową. Postać ta jest pogrążona w melancholijnej zadumie, oddaje się być może swoim wspomnieniom. W tle rozciąga się szkicowo ukazany nizinny krajobraz. Po prawej stronie dostrzegalna jest nakreślona kilkoma pociągnięciami pędzla sylwetka człowieka.
Praca wpisuje się w grupę chętnie tworzonych przez artystę, niewielkich formatowo dziecięcych portretów, które składają się zwykle z wypełniającego pole obrazowe popiersia ukazanego w otoczeniu pejzażu uzupełnionego symbolicznym sztafażem. Oferowany obraz posiada wysokie walory malarskie. Wlastimil Hofman całą kompozycję zbudował za pomocą ekspresyjnej linii, która w połączeniu z bogatymi impastami wpływa na siłę wyrazu całości. Pracę można zaliczyć do tworzonych przez artystę portretów psychologicznych o symbolicznym wydźwięku i melancholijnym nastroju.

OPIS PRACY:
W malarstwie Wlastimila Hofmana wielokrotnie powracał temat grającego na lutni fauna lub przygrywającego na flecie chłopca w otoczeniu wiejskiego pejzażu. Wykorzystywane przez artystę muzyczne motywy były popularne w okresie Młodej Polski i stanowiły punkt wyjścia do odczytania zawartych w obrazach symbolicznych treści.
Oferowana praca przedstawia portret ukazanego na wprost młodzieńca. Postać ma zamknięte oczy i zdaje się być pogrążona, zasłuchana w melodii swoich myśli. W widocznej częściowo dłoni ręce trzyma flet, kierując ustnik w stronę twarzy – malarz ukazał jak gdyby moment zaraz przed rozpoczęciem melodii lub krótkiej pauzy między taktami. Młody mężczyzna wyraźnie odcina się od niedookreślonego jasnoniebieskiego tła.
Obraz, jak większość prac Wlastimila Hofmana jest malarską metaforą, w której odbiorca może dostrzec złożone egzystencjalne dylematy. W “Melodii duszy” zaduma i swoiste wyobcowanie postaci zatopionej w brzmieniu swojego wewnętrznego ja dopełniają całość kompozycji i wzmacniają jej wydźwięk.

OPIS PRACY:
Wlastimil Hofman w okresie dwudziestolecia międzywojennego regularnie pojawiał się na meczach drużyny "Wisła". Zafascynowany piłką nożną artysta był wiernym kibicem tej krakowskiej drużyny i wielokrotnie przedstawiał piłkarzy "Wisły" – najbardziej znana jest praca z 1927 roku ukazująca cały skład i upamiętniająca wygraną Pucharu Polski w 1926 roku.
Prezentowany obraz ukazuje siedzącą postać Jana Reymana wspartego na jednej dłoni w geście zamyślenia. Mężczyzna jest ubrany w ciemną koszulę i marynarkę. Twarz o jasnej karnacji jest oświetlona z lewej strony i wyraźnie odcina się od otoczenia. Sportretowany ma nieobecne spojrzenie, a jego oczy są pełne blasku. W tle znajduje się fragment zakola Wisły i Wzgórze Wawelskie z sumarycznie zaznaczonymi wieżami zamku i katedry oraz basztami: Złodziejską i Sandomierską. Sposób ukazania postaci i znajdująca się za nią panorama tworzą reprezentacyjną w charakterze całość.
Jan Reyman (1902-1984) był piłkarzem "Wisły" i najmłodszym z braci Reymanów. W 1928 roku ukończył studia na Wydziale Filozoficznym UJ, gdzie jako główny przedmiot wybrał chemię. Był zawodnikiem "Wisły" w sezonach 1925-1928 i 1932-1934. Łączył on studia, a następnie karierę naukową z grą w zespole piłkarskim. Grał na pozycji łącznika lub napastnika i wykazywał się dużą skutecznością strzelecką. Po zakończeniu kariery sportowej wciąż uczestniczył w życiu "Wisły", zasiadając w zarządzie klubu i działając w Radzie Seniorów. Piłkarz wielokrotnie był przedstawiany przez Wlastimila Hofmana m.in. na wspominanym już grupowym wizerunku Wiślaków z 1927 roku, jak i wielkoformatowym portrecie dwóch piłkarzy ze zbiorów Towarzystwa Sportowego "Wisła" Kraków.
Omawiany obraz Wlastimila Hofmana pochodzi w 1934 roku tj. został namalowany w ostatnim sezonie, w którym Jan Reyman występował w barwach "Wisły". Rok powstania, zamyślony wyraz twarzy, jak i nastrój całości mogą wskazywać na to, że praca jest prezentem na zakończenie kariery sportowej. Dedykacja rozpoczynająca się od słów "Drogiemu Jasiowi..." sugeruje zażyłość pomiędzy Wlastimilem Hofmanem a Janem Reymanem.
Obraz wpisuje się w przedwojenny nurt twórczości Wlastimila Hofmana i jednocześnie należy do grupy prac związanych z ukochanym zespołem sportowym artysty. Obraz jest portretem psychologicznym jednostki, a interesująca kompozycja i zastosowane motywy ikonograficzne nadają całości metaforyczną wymowę.

*Wlastimil Hofman w towarzystwie żony i przyjaciół w przerwie przy pracy nad jednym z portretów Jana Reymana (lata 30.)
[Fot. dzięki uprzejmości Fundacji W. Hofmana]

*Wlastimil Hofman przy pracy nad jednym z portretów Jana Reymana (lata 30.)
[Fot. dzięki uprzejmości Fundacji W. Hofmana]

OPIS PRACY:
Prezentowany obraz wpisuje się w wielokrotnie podejmowany przez Wlastimila Hofmana typ przedstawienia portretowego z pejzażem w tle, pośród którego został umieszczony symboliczny sztafaż.
Na pierwszym planie artysta ukazał dwójkę dzieci o krótkich blond włosach. Wpatrują się one przed siebie, ich zamyślony wzrok wykracza poza granice obrazu. Uwagę zwraca ludowy strój młodszego chłopca, na który składa się biała koszula i ozdobiony haftem kaftan. Duże brązowe oczy postaci korespondują z kolorem kamizelki, podobnie zresztą jak turkusowe tęczówki starszego z dzieci z jego błękitnozielonym kołnierzykiem. W tle kompozycji rozciąga się nizinny pejzaż, pośród którego, po lewej stronie, widoczny jest niewielki budynek przydrożnej kaplicy. Przed nią stoi czerwonoskrzydły anioł przypatrujący się pogrążonej w modlitwie, klęczącej, skłonionej w pokutnej pozie kobiecie. Formalnie dzieło cechuje wysmakowana harmonia kolorystyczna, zbudowana na podstawie ciepłych oranżów i brązów skontrastowanych z chłodnymi odcieniami zieleni i błękitów.
Obraz – podobnie jak wiele innych symbolistycznych kompozycji Wlastimila Hofmana, można interpretować na wiele sposobów. Tytułowa niewinność reprezentowana przez dziecięce postacie została skontrastowana z trudami dorosłego życia i związanymi z nim wyborami, przewinieniami i grzechami, wymagającymi skruchy i pokuty – personifikacją tych elementów wydaje się być klęcząca przed kaplicą kobieta. Całość kompozycji ma jednak w sobie przesłanie pozytywne – mimo porażek i dotykającej bezradności człowiek znajduje się niezmiennie pod pieczą anioła stróża i boską opieką.
Oferowana praca "Niewinność" (1927) powstała w okresie międzywojennym, który, w kontekście dorobku twórczego Wlastimila Hofmana, jest często poszukiwany i najbardziej ceniony przez kolekcjonerów sztuki tego artysty.

OPIS PRACY:
Obraz należy do często podejmowanego przez artystę typu przedstawienia portretowego rozbudowanego o pejzaż z symbolicznym sztafażem. Praca namalowana została zamaszystymi pociągnięciami pędzla, jednak w niezwykle staranny przy tym sposób, z dużą dbałością o detale i relacje barwne.
Na pierwszym planie Wlastimil Hofman ukazał z profilu starszego mężczyznę z fajką w ustach. Jego postać wypełnia większą część pola obrazowego i stanowi dominantę całości. Po lewej stronie kompozycji rozciąga się nizinny krajobraz, w którym została ukazana postać stojącego w kontrapoście anioła o imponujących skrzydłach.
Wlastimil Hofman w swoim malarstwie odwoływał się do młodopolskiego repertuaru motywów, a w szczególności do symbolicznej twórczości swojego mistrza - Jacka Malczewskiego. Prezentowana praca niesie ze sobą treści związane z przemijaniem życia, na które może wskazywać melancholijny nastrój całości i zaduma tytułowej postaci, a przede wszystkim kierujący się w stronę starca i rozkładający, jak gdyby w geście przyzywania, ręce anioł, uosabiający być może Thanatosa.

OPIS PRACY:
Wlastimil Hofman jest jednym z najbardziej cenionych krakowskich artystów okresu 20-lecia międzywojennego. Malarz kształcił się u Jacka Malczewskiego, którego symbolistyczna sztuka stała się punktem wyjścia do wykształcenia stylistyki własnej twórczości.

W obrazie "Lektura na skale" Wlastimil Hofman zastosował charakterystyczny dla siebie sposób komponowania, sytuując na bliskim pierwszym planie głównych bohaterów, zaś w tle ujmując rozległy pejzaż – w tym przypadku ze wzgórzem, na którym majaczy zarys budowli.

Prezentowana, właściwie rodzajowa scena jest przepełniona nastrojem spokoju i beztroski. Siedzące na skale dziewczynki są pogrążone we wspólnej lekturze i zdają się odcinać od otaczającego je świata natury. Delikatna, pastelowa gama barwna oraz szczegóły, takie jak wianek na głowie starszej z dziewczynek, wzmacniają idylliczny charakter pracy. Tym samym obraz wpisuje się w grupę dzieł autorstwa Wlastimila Hofmana, które przedstawiają dzieci jako swoiste personifikacje szczerości, szczęśliwości i dobra.